ශ්‍රී ලංකාවට ප්‍රාදේශිය සංවර්ධනයක් (Regional Development) අවශ්‍යය ඇයි ?

ප්‍රදේශය(Region) යන්න නිර්වචනය කිරීමේ දී විවිධ නිර්ණායකයන් ඔස්සේ අර්ථකතනය කරනු ලැබේ. ඒ අනුව ප්‍රදේශය(Area),කොට්ඨාශය(Divisition),පළාත(Province),කලාපය (Zone) සහ දිස්ත්‍රික්ක (District) යන වචන ප්‍රදේශයක් හැඳින්වීම සඳහා යොදා ගත හැක. ප්‍රදේශය භෞතික වශයෙන් අවකාශය තුළ සිමා සහිතව නිර්මාණය වු දෙයක් නොවන අතර අවකාශිය සංවර්ධනයේ දී සැලසුම්කරුවන්ගේ පරමාර්ථ අනුව ද දේශපාලඥයන්ගේ අදහස් හා පරිපාලන අවශ්‍යතා අනුව ද වෙනස් වේ.සැලසුම්කරුවන්ගේ අදහස් අනුව සංවර්ධන සැලසුම්කරණය සඳහා යොදා ගන්නා ප්‍රදේශයක් පහත ලක්ෂණ වලින් සමන්විත විය යුතු ය. එනම්,

• භූගෝලීය වශයෙන් එය නොකැඩුණු ඒකාබද්ධ ප්‍රදේශයක් විය යුතු ය. 
• ආර්ථික වශයෙන් සමජාතීය විය යුතු ය.එසේම සමාජීය හා සංස්කෘතික වශයෙන් සමාන බවක් තිබිය යුතු ය.
• සම්පත් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට ප්‍රමාණවත් භුගෝලීය ඒකකයක් විය යුතු ය.
• දත්ත එකතු කිරීමට හා විශ්ලේෂණය කිරීමට තරම් ප්‍රමාණවත් ඒකකයක් විය යුතු ය.
• සංවර්ධන ක්‍රියාවලියේ දී ජනතාවගේ සහභාගීත්වය ලබා ගත භැකි ඒකකයක් විය යුතු ය.

ඊට අමතරව පහත සඳහන් කරුණු කෙරෙහි ද අවධානය යොමු කළ යුතු ය. එනම්,

•  ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය සඳහා ප්‍රමාණවත් ජනසංඛ්‍යාවක් සිටිය යුතු ය. 
• ප්‍රමාණවත් ආර්ථික කටයුතු ස්ථානගත කිරීමට හැකි ප්‍රදේශයක් විය යුතු ය.
•  පරිපාලන කටයුතු සැලසුම් කිරීමට හැකි ප්‍රදේශයක් විය යුතු ය. 

ඒ අනුව භූගෝලීය වශයෙන් ප්‍රදේශයක් හදුනා ගැනීමේ දී සැලකිය යුතු කරුණු කිහිපයකි. එනම් සමජාතීය බව, පිහිටීම, ප්‍රදේශයක විශාලත්වය හා ප්‍රදේශයේ මායිම ඒ අතරින් වැදගත් වේ.

සංවර්ධනය (Development) යනු බහුමානීය සංකල්පයකි. එනම් සමාජ ආර්ථික දේශපාලන සහ සංස්කෘතික යන සෑම අංශයක්ම සිදුවන ගුණාත්මක වර්ධනයක් යැයි සරලව හදුන්වා දිය හැක.ඩඩ්ලි සියස් (Dudley Seers) ට අනුව සංවර්ධනය යනු මානව පෞර්ෂත්වයේ විභවතාවයන් හදුනා ගැනීමත්, එය දුප්පත්කම, රැකියා විරහිතභාවය හා විෂමතාවය අවම කරීම තුළින් ළගා කර ගත හැකි විශිෂ්ට ක්‍රියාදාමයකි. Colm සහ Geiger, වෙනස සහ වර්ධනය සංවර්ධනය යනුවෙන් නිර්වචනය කර ඇත.

 ප්‍රාදේශීය සංවර්ධනය යනු සැලසුම්කරණය තුලින් ප්‍රාදේශීය අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීමට දරන ප්‍රයත්නයකි. ජෝන් ෆ්රෙඩීමාන් (John Friedmann 1964) ට අනුව ප්‍රාදේශීය සංවර්ධනය යනු ආර්ථික වර්ධනය යි. එක් එක් ප්‍රදේශවල පවතින විවිධත්වයට හා ආකර්ෂණයට අනුව ආර්ථික කටයුතු ස්ථානගත විමේ සෘජු ප්‍රතිඵලය වන්නේ ආදායම් ඉපැයීම, රැකියා අවස්ථා ජනනය, හා සුබ සාධනය යි. ඔහුට අනුව තව දුරටත් අවකාශීය සංවිධානය යනු විවිධ ක්‍රියාකාරකම් සහ අන්තර් ක්‍රියාවල ප්‍රතිඵලයක් බැවින් ප්‍රාදේශීය සංවර්ධනය යනු ඒවා ස්ථානගත වීම යි.සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කළ ප්‍රාදේශීය සංවර්ධනය යනු යම් ප්‍රදේශයක ජීවත් වන ජනතාවගේ සමාජ ආර්ථික ජිවිතය දියුණු කිරීම හා ප්‍රසාරණය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය යි.

ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රාදේශීය සංවර්ධනය ගැන සලකා බැලීමේ දී  ප්‍රදේශය යන්න නිර්වචනය කොට ඇත්තේ සැළසුම්කරණ පරමාර්ථයෙන් නොව හුදෙක් පරිපාලනමය කාර්යයන් සඳහා පමණි. ඒ අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රදේශ ලෙස සැලකෙනුයේ පලාත් ය. විශේෂයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රාදේශීකයන් සංවර්ධන සැළසූම්කරණය සඳහා උචිත ද යන්න පිළිබඳව නොයෙක් මත පවතී.

කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාව තුළ ප්‍රදේශීය සංවර්ධනයක  අවශය්‍යතාවය කෙරෙහි දැඩිව අවධානයට යොමුව ඇත. ඊට හේතු වී ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාව තුළ ප්‍රාදේශීය ව්ෂමතාවය වර්ධනය වීම, භූගෝලීය විවිධත්වය, පාරිසරීක ප්‍රශ්න උග්‍ර වීම හා  තිරසාර සම්පත් කළමනාකරණයේ අවශ්‍යතාවය  පැන නැගීම හේතුවෙනි.

දුරස්ථ සන්නිවේදනය (Remote Sensing)

දුරස්ථ සන්නිවේදනය යනු කුමක් ද?

දුරස්ථ සන්නිවේදනය යනු සරලව නිර්වචනය කලහොත් දුරින් සිට වස්තුවක්,ප්‍රදේශයක් හෝ සංසිද්ධියක් පිළිබඳව තොරතුරු(Information) හා දත්ත (Data)ලබා ගැනීම යි.තවත් ආකාරයකින් කිවහොත් යම් වස්තුවක් ස්පර්ශ කිරීමකින් තොරව තොරතුරු ලබා ගැනීම දුරස්ථ සන්නිවේදනය සේ දැක්විය හැකි ය.

පංච ඉන්ද්‍රියන්, එනම් ඇස,කන,නාසය,දිව හා ශරීරය පිළිබඳ ඔබ අසා ඇත්තෙමු.මින් සෑම මිනිසෙකුටම දුර සිට සන්නිවේදනය කළ හැකි ඉන්ද්‍රියයන් 3ක් ඇත.එනම් ඇස,කන හා නාසය යි.අපගේ ඇස කිසිදු වස්තුවක ස්පර්ශ නොකර අපි එම වස්තුව පිළිබඳ තොරතුරු ලබා ගනිමු.ගඳ,සුවඳ දුර සිට ම අපගේ නාසයට දැනීමේ හැකියාවක් ඇත.ඇතින් ඇසෙන ශබ්ද හදුනා ගැනීමට අපට පුළුවන.

මෙම මූලධර්මය පදනම් කර ගෙන නිර්මාණය කරන ලද උපකරණ උපයෝගී කර ගෙන කිසියම් වස්තුවක්,ප්‍රදේශයක් හෝ සංසිද්ධියක් පිළිබඳව තොරතුරු හා දත්ත ලබා ගැනීම දුරස්ථ සන්නිවේදනය යි.මේ සඳහා ගුවන් කැමරා(Arial camera),පරිලෝකනය(Scanner),රේඩාර් ආදී උපකරණ යොදා ගනු ලබ යි.මෙම උපකරණ උපයෝගී කරගෙන විවිධ වර්ගයේ ජයාරූප හා ප්‍රතිබිම්බ ලබා ගත හැකි ය.

 

හිරුගෙන් නික්මෙන්නේ විද්‍යුත් චුම්බක ශක්තිය යි.මෙම ශක්තිය පෘථිවි තලය මත වැදී පරාවර්තනය වේ.මෙසේ පරාවර්තනය වන ආලෝකය උපයෝගී කරගෙන භූමියේ ජායාරූපයක් ඉහළ අහසේ සිට හෝ අභ්‍යවකාශයේ සිට හෝ ගත හැකි ය.මේ සදහා පරිලෝකනයක්(Scanner)භාවිතා කෙරේ.එය චන්ද්‍රිකාවක සවි කර දත්ත රැස් කිරීම සිදු කෙරේ.පරිලෝකනයක් මගින් රැස් කර ගන්නා දත්ත වීඩියෝ පටයක සටහන් වන අතර එම වීඩියෝ පටයේ දත්ත චන්ද්‍රිකාව මගින් පෙරළා පෘථීවිය මත වූ ආදායකයක් Ground Receiver station)මගින් ලබා ගනි යි.

 

 

දුරස්ථ සන්නිවේදනයේ ප්‍රධාන පරමාර්ථය වන්නේ අවකාශීය දත්ත රැස් කීරීම යි.ඇතැම් දත්ත දුරස්ථ සන්නිවේදන ක්‍රම මගින් රැස් කර ගත හැකි වුවත් ඇතැම් දත්ත මෙමගින් රැස් කර ගත නොහැක.උදාහරණ ලෙස -ශ්‍රී ලංකාවේ ඩෙංගු රෝගීන් පිළිබඳ දත්ත රැස් කර ගත යුතු වන්නේ රෝහල් සටහන් ආශ්‍රෙයන් පමණි.ඒ සඳහා යොදා ගත හැකි දුරස්ථ සන්නාවේදන ක්‍රමයක් නොමැත.එහෙත් ලබා ගත් දත්ත ප්‍රතිබිම්බයක් මඟින් සෑදු සිතියමක් තුළට ඇතුළත් කළ හැකි ය.එමෙන්ම දුරස්ථ සන්නිවේදනයට දත්ත රැස් කීරීම සදහා ආවේණික ක්‍රම ඇත.උදාහරණ ලෙස-"සෙනාර්" එක් දුරස්ථ සන්නිවේදන ක්‍රමයකි.කම්පන තරංග යාවා කෙරෙන පාෂාණ ස්තර ගවේෂණය තවත් ආවේණික ක්‍රමයකි.ඒ සඳහා වෙනත් විකල්ප නොමැත.

දුරස්ථ සන්නිවේදනය මඟින් ලබා ගත් දත්ත සියල්ල පරිගණකයක් තුළ අංකිත ක්‍රමයකට (Digital)ගබඩා කෙරේ.විශ්ලේෂණය කීරීමට ප්‍රථම මෙම දත්ත ජායාරූප බවට පරිවර්තනය කරනු ලබ යි.

අද ලොව විශාල ලෙස භාවිතා වන මෙම නවීන තාක්ෂණය මඟින් දැනුම් සම්භාරයක් සොයා යන්නට මග පාදනු ලබ යි.විශේෂයෙන්ම ලොව පුරා සිදු වන ස්වාභාවික ආපදා, කළමණාකරණය කීරීමට ද මෙම තාක්ෂණය යොදා ගත හැකි ය.

ලෝක විනාශයට පෙර මං කියන උදා වන ජල ගැටුම......

2012 ලෝක විනාශය පිළිබඳව බොහෝ දෙනාගේ කතා බහට ලක් වූ විවාදාත්මක සුළු මාතෘකාවක් විය.2012දී ලෝක විනාශය සිදු නොවුනත් ලෝක විනාශයට පෙර මං සලකුණු දිනෙන් දින ලෝකය පුරා මතු වෙමින් පවතින බව නොරහසකි.උදාවන ජල අර්බුදය ද එවැනි එක් පෙර මං කියන්නකි.පෘථිවි ගෝලයෙන් සියයට 70ක් ජලයෙන් වැසී පැවතුන ද ඉන් සියයට 97ක් ම ඇත්තේ සාගර ජලය හෙවත් ලවන මිශ්‍රීත ජලය යි.ජලයෙහි ඇති ගුණාත්මක බව අනුව එය ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් 02කට බෙදා දැක්වේ.එනම් මිරිදිය ජලය හෙවත් පානීය ජලය හා කරදිය ජලය හෙවත් සාගර ජලය යි.

 

සැබවින්ම ජලය ඉතා වටිනා සම්පතකි.ඊට ප්‍රධානම හේතුව වී ඇත්තේ මිහිපිට ජීවය පැවතෙන්නේ ජල සම්පත නිසාවෙනි.නිල් ග්‍රහයා යන නාමයෙන් පෘථිවිය හදුන්වනුයේ ත් ජලය ව්‍යාප්ත වී ඇති බැවිනි.සාගර,ගංගා,ඇලදොළ,විල් හා අනෙකුත් ජල මුලාශ්‍ර වල ජලය ඉතිරී පැතිරී තිබු හෙයින් මේ ලොව කිසි දිනෙක ජල හිඟයකට මුහුණ පෑමට සිදු නොවේ යන්න එකල පිළිගැනීම විය.කෙසේ වෙතත් ලෝකය පුරා ජනසංඛ්‍යාවේ වර්ධනයත් සමඟ ම නුදුරු අනාගතයේ දී පිරිසිදු ජලය ශීඝ්‍රෙයන් අඩු වීමේ තත්වයකට මුහුණ පාන්නට සිදුවන බව මෑතකාලීන විද්වතුන්ගේ මතය යි.

 

අකාර්යක්ෂම ජල පරිහරණය,ජල දුෂණය,ජල නාස්තිය සහ කාලගුණික විපර්යාසයන් සමඟ ම ඉහළ යන ජන සංඛ්‍යාවට අවශ්‍යයය ජල ඉල්ලුම සපුරාලීමට නොහැකිව පුද්ගලයින් අතර ජාතීන් අතර ප්‍රදේශ අතර පමණක් නොව රටවල් අතර දරුණු ගැටුම් ඇති වීමට ඉඩ හසර පවතිනු ඇත.මෙයට වසර 50කට ප්‍රථම පොදු මතය බවට පත් වී තිබුණේ ජලය යනු අසීමිත එනම් කිසිදා හිඟ නොවන සම්පතක් ලෙස ය.ඒ කාලය තුළ අද ජනගහනයත් සමඟ සසඳා බැලු කළ ජීවත් වූයේ වත්මන් ජනගහනයෙන් හරි අඩක් පමණි.එම ජනගහනයට සරිලන ආහාර හා අනෙකුත් අවශ්‍යතා සපුරාලීමට අවශ්‍යය වුයේ සුළු ජල ප්‍රමාණයකි.නමුත් අද වන විට බිලියනය දක්වා වර්ධනය වෙමින් පවතින වත්මන් ලෝක ජනගහනයට ජල අවශ්‍යතාවය සපුරා ගැනීමට ඇත්තේ තරඟයකි.ගෝලීයකරණයත් සමඟ ජල පරිභෝජන රටාවන් ඉහළ යමින් වෙනස් වන ලෝකය කරා හැඩ ගැසෙමින් පවතී.කාර්මීකරණය,නාගරීකරණය හා කෘෂි කර්මාන්ත යන අංශ වලින් ජලය සඳහා ඇති ඉල්ලුම හා පරිභෝජනය දිනෙන් දින ඉහළ යමින් පවතී. එම නිසා ජල සංරක්ෂණ අවශ්‍යතාවය පිළිබඳ වැඩි අවධානයක් ලැබිය යුතු බව විද්වතුන්ගේ මතය යි.

 

පුද්ගලයන් වශයෙන් ජාතීන් වශයෙන් තීරණය ගත යුතු කාලය එළඹ ඇත. කෙදිනක හෝ ලෝක විනාශය වන්නේයැ යි සිතා ඇස් කන් පියාන සිටිය යුතු නැත.සීමිත ජල සම්පත සුරැකීම සඳහා ශ්‍රී ලාංකිකයන් වශයෙන් අප පෙළ ගැසිය යුතුම ය.

 

ශ්‍රී ලංකාවේ ජල සංරක්ෂණයේ අවශ්‍යතාවය

 

ලොව ජල ව්‍යාප්තිය පිළිබඳව විමසා බැලු කළ සමහර රටවල ජල සම්පත බහුල ලෙස පවතින අතර සමහර රටවල ජල සම්පත ඉතා හීන ලෙස පවතී.උදාහරණ ලෙස කැනඩාව, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ නැගෙනහිර කොටස, යුරෝපයේ බොහෝ ප්‍ර දේශවල ජල සම්පත බහුල ලෙස පැවතුන ද අප්‍රිකා මහද්වීපය,මැද පෙරදිග,ඔස්ට්‍රේලියාව,දකුණු ආසියාවේ සමහර ප්‍රදේශවල ජල සැපයුම දුර්වල තත්වයේ පවතී.මෙයින් මතු කර ගත යුතු එක් කරුණක් නම් ජල සම්පත මහද්වීපයෙන් මහද්වීපයට,රටින් රටකට වෙනස් වනවා සේම රටක් තුළ ද ජල ව්‍යාප්තියේ වෙනස්කම් පවතින බවයි.උදාහරණයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකාව ගත හොත් අර්ධ ශූෂ්ක කලාපය,වියලි කලාපය හා තෙත් කලාපය තුළ ජල ව්‍යාප්තියේ වෙනස්කම් දැක ගත හැක.ඒ පිළිබඳව වැඩි දුරටත් විමසා බලමු.

ගෝලීය ඛණ්ඩාංක පද්ධතිය (GPS- Global Positioning System) යනු කුමක් ද ?

අද ලොව තාක්ෂණික  දියුණුවත් සමග GPS ( Global Positioning System )තාක්ෂණය භාවිතා කරමින් විවිධ ක්ෂේත්‍රයන් තුළ විවිධ කාර්යයන් සිදු කෙරේ. මෙම තාක්ෂණය මුලින්ම වැඩි දියුණු කර ඇත්තේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව යි. මුල් කාලයේ ආරක්ෂක කටයුතු වලට භාවිතා වුව ද පසුව එය පොදු කාර්යයන් වලට භාවිතා වීමක් දක්නට ලැබේ. මෙම තාක්ෂණ භාවිතයේ ප්‍රධාන අරමුණු වන්නේ පෘථිවි ගෝලයේ ස්ථානීය අගයන් වන අක්ෂාංශ, දේශාංශ හා උන්නතාංශය ඉතා ඉහළ නිරවද්‍යතාවයකින් ලබා ගැනීම ට හා ඉතා නිරවද්‍ය ලෙස ගෝලීය වශයෙන් වෙලාව ගණණය කර ගැනීම සදහා ය. මෙම තාක්ෂණය භූමියේ ස්ථාන හා චන්ද්‍රිකා උපකරණ සම්බන්ධව පවතී.

චන්ද්‍රිකා පෘථිවිය වටා කක්ෂ ගතව ඇති අයුරු

 

GPS තාක්ෂණය හරහා අක්ෂාංශ, දේශාංශ සහ උන්නතාංශය යන දත්තයන් ලබා ගැනීම සිදු කරන අතර මෙහිදි දත්ත කාණ්ඩ 03 ක් අවශ්‍යය බැවින් දත්ත ලබා ගන්නා ස්ථානයේ අවකාශය ආවරණය වන පරිදි චන්ද්‍රිකා 03කට වැඩි ප්‍රමාණයක් පැවතිය යුතු ය. දැනට පෘථිවි කක්ෂය වටා චන්ද්‍රිකා 27 ක් ස්ථාන කොට ඇත.  GPSමගින් විශේෂිත වු සංඥා නිකුත් කරන අතර GPS ලබාන්නා එමගින් ස්ථානය, ප්‍රවේගය හා කාලය ගණනය කරනු ලබ යි. GPS උපකරණය මාලිමාවකට සමාන වේ. මක්නිසා ද යත් කලින් සිටි ස්ථානයන්ට අපව මෙහෙය වීමේ ඇති හැකියාව නිසා ය. GPS පද්ධතියට චන්ද්‍රිකා සමූහය, ගණනය කරනු ලබන මධ්‍යස්ථාන හා ග්‍රාහකයන් ඇතුලත් වේ.

 

GPS භාවිතය ගැන සලකා බැලීමේ දී ස්ථානයන්හි පිහිටිම තීරණය කර ගැනීමට, හදුනාගත් එක් ලක්ෂයක සිට තවත් ලක්ෂයකට ගමන් කිරීමට යොදා ගැනීමටත්, මිනිසුන්ගේ සහ වස්තූන්ගේ චලනයන් මන්තූ කිරීම සඳහා ත් ස්ථාන, වස්තූන් හා භූමිය යොදා ගනිමින් සිතියම් නිර්මාණයට ත් GPS යොදා ගැනේ. මාළු වෙළෙන්දන්, මුහුදු යාත්‍රාකරුවන්, ආරක්ෂක අංශය, මිනුම් කටයුතු මෙන්ම ප්‍රවාහන කටයුතු සඳහා ද GPS තාකෂණය යොදා ගැනේ. GPS මඟින් ලබා ගන්නා දත්තයන් යම් විටෙක සියයට සියයක්ම නිරවද්‍ය නොවේ. යම් යම් වායුගෝලීය තත්වයන් (උදා- ජල වාෂ්ප ප්‍රමාණයන්, වලාකුළු සහ කාළගුණික විපර්යාසයන් ), සංඥා ලබා ගන්නා ආකාරය, චන්ද්‍රිකාවන්ගේ පිහිටිම යන දෑ දත්තයන්ගේ නිරවද්‍යතාවයට බලපෑ හැකිය. වර්තමානය වන විට ඉහළ තාක්ෂණයෙන් යුත් GPS බොහෝ ක්ෂේත්‍රයන් පාදක කරගෙන නිර්මාණය විමත් සමඟ ම මෙම තාක්ෂණය භාවිතය ඉහළ යමින් පවතී.